Қазіргі таңда онкологиялық аурулар жасарып келеді. Ғылыми деректерге сәйкес, көптеген қатерлі ісік түрлері жылдар бойы белгісіз өтіп, тек кеш сатыда ғана байқалуы мүмкін. Сондықтан ерте профилактика — денсаулықты сақтаудың басты құралы. Төменде — 35 жасқа дейін әр адам жасауы тиіс үш маңызды қадам берілген.
-
Негізгі онкоскринингтен өту
Қатерлі ісікті ерте анықтау толық сауығу мүмкіндігін едәуір арттырады. 35 жасқа дейін мынадай тексерулер ұсынылады:
-
Қанның жалпы және биохимиялық талдауы (кеңейтілген формуламен) — қабыну немесе ісік процестері жайлы жанама түрде ақпарат береді.
-
Іш қуысы мен кіші жамбас мүшелерінің УДЗ — кисталар, түйіндер, құрылымдық өзгерістер мен ісіктерді анықтайды.
-
Әйелдер үшін: сүт бездерінің УДЗ, гинекологиялық тексеру және ПАП-тест (жатыр мойнының цитологиялық жағындысы) — жыныстық белсенділік басталғаннан кейін әр 1–3 жыл сайын.
-
Ерлер үшін: қажет болған жағдайда ұманың және простатаның УДЗ.
Егер жақын туыстарда қатерлі ісік кездескен болса, генетикке жүгініп, кеңейтілген тексерулерден өту ұсынылады.
-
Өзін-өзі бақылау және жыл сайынғы профилактикалық тексерулер
Ағзаның ішкі және сыртқы белгілерін бақылау — ерте диагностиканың кепілі. Назар аудару қажет:
-
меңдердің өзгеруі (пішіні, түсі, көлемі, қышуы немесе қан кетуі);
-
сүт бездерінде, аталық бездерде немесе лимфа түйіндерінде түйіншектердің пайда болуы;
-
ұзақ уақыт басылмайтын ауырсынулар;
-
етеккір циклінің бұзылуы немесе ерекше бөліністер;
-
себепсіз салмақ тастау, созылмалы шаршау, ұзақ жөтел.
Мұндай белгілер пайда болмаса да, жыл сайын терапевтке, гинекологқа немесе урологқа, дерматологқа және стоматологқа тексеріліп тұру маңызды.
-
Қауіп факторларын бақылау
Күнделікті өмір салты қатерлі ісікке шалдығу қаупімен тығыз байланысты. 35 жасқа дейін мынадай әдеттерді қалыптастыру керек:
-
Темекі тартудан (оның ішінде вейп пен айкостан) толық бас тарту және алкогольді шектеу.
-
Дұрыс тамақтану — көкөніс, талшық пен майсыз ақуыздың басым болуы, қызыл ет пен жартылай дайын өнімдерді азайту.
-
Аптасына кемінде 150 минут физикалық белсенділік.
-
Салмақ пен күйзеліс деңгейін бақылау.
-
Теріге күн сәулесінен қорғаныс, әсіресе оңтүстік аймақтарда.
-
Адам папилломасы вирусына (HPV) және В гепатитіне қарсы екпе — екеуі де онкологиялық аурулармен байланысты.
Қорытынды
Қатерлі ісіктің алдын алу — бір реттік әрекет емес, өмір салты. 35 жасқа дейін қалыптасқан дағдылар болашақтағы денсаулықтың негізі болады. Онкоскрининг, өзін-өзі бақылау және қауіп факторларын басқару — осы үш қадам арқылы сіз онкологиялық аурулардың даму қаупін азайтып қана қоймай, ұзақ әрі сапалы өмірге инвестиция жасайсыз.
