Қазіргі медицинада профилактика ерекше орын алады. Оның маңызын асыра бағалау қиын, себебі дәл осы алдын алу шаралары аурушаңдықты азайтуға, өмір сүру ұзақтығы мен сапасын арттыруға мүмкіндік береді.
Профилактика дегеніміз не?
Профилактика — бұл аурулардың пайда болуын болдырмауға, оларды ерте анықтауға және асқынулардың дамуын алдын алуға бағытталған шаралар кешені. Ол үш негізгі деңгейге бөлінеді:
-
Бастапқы профилактика — аурулардың алдын алу;
-
Екінші профилактика — ауруды ерте кезеңде анықтау және емдеу;
-
Үшінші профилактика — аурудың дамуын және мүгедектікке әкелуін болдырмау.
Профилактика неге емдеуден тиімдірек?
1. Аурушаңдық пен өлім-жітімді азайту
Алдын алу шаралары жүрек-қан тамырлары аурулары, 2-типтегі қант диабеті, онкологиялық аурулар сияқты созылмалы жұқпалы емес аурулардың даму қаупін азайтатыны дәлелденген. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметінше, мезгілсіз өлім жағдайларының 80%-ына дейін алдын алуға болады. Бұл – салауатты өмір салтын ұстану арқылы мүмкін: шылым шегуден бас тарту, дұрыс тамақтану, физикалық белсенділік және дене салмағын бақылау.
2. Экономикалық тиімділік
Ауруларды, әсіресе, кеш кезеңде емдеу қомақты қаржы талап етеді. Ал профилактикалық шаралар мемлекет пен азаматтардың шығынын едәуір азайтады. Ұзақ мерзімді болашақта бұл – денсаулық сақтау жүйесіне түсетін жүктемені жеңілдетеді.
3. Өмір сүру сапасын арттыру
Ауруларды ерте анықтап, олардың дамуын бақылау арқылы ауыр асқынулардың алдын алуға болады. Мысалы, қан қысымын және қандағы қант деңгейін үнемі бақылау инсульт, инфаркт және диабеттік ангиопатияның дамуын болдырмауға мүмкіндік береді.
4. Қоғамдық денсаулықты нығайту
Халық деңгейінде жүйелі профилактика жалпы дені сау қоғам қалыптастырады. Вакцинация бағдарламалары, скринингтік тексерулер және ағарту жұмыстары жұқпалы және жұқпалы емес аурулардың таралуын азайтып, халықтың өмір сүру ұзақтығын арттырады.
Негізгі профилактикалық бағыттар
-
Өмір салтын өзгерту: зиянды әдеттерден бас тарту, дұрыс ұйқы және тамақтану тәртібі, жүйелі қозғалыс.
-
Вакцинация: жұқпалы аурулардың алдын алу.
-
Скрининг және диспансерлеу: ауруды ерте анықтау және уақытылы емдеу.
-
Санитарлық-ағарту жұмысы: халықты қауіп факторлары және оларды басқару жолдары туралы ақпараттандыру.
Қорытынды
Профилактика — бұл адамның және қоғамның денсаулығын сақтаудың ең тиімді жолдарының бірі. Ол аурушаңдықты азайтып, өмір сапасы мен ұзақтығын арттыруға, емдеу шығындарын қысқартуға мүмкіндік береді.
Бүгінгі таңда профилактиканы дамыту — денсаулық сақтау жүйесінің стратегиялық міндеті. Жеке жауапкершілік пен мемлекеттік шаралардың үйлесімі арқылы біз халық денсаулығын сақтау жолында елеулі жетістіктерге жете аламыз.
лтоқсаннан бастап Астана қ. Архимедес Қазақстан жаңа мекенжайда орналаса.
